Vrijwilligerswerk is goed voor de gezondheid

Uit een grootschalige studie van CM Gezondheidsfonds, haar bewegingen en de faculteit Psychologie van de Université catholique de Louvain (UCLouvain) blijkt dat vrijwilligers zich niet alleen gezonder voelen, ze doen ook minder vaak een beroep op gezondheidszorg.

Deelname van meer dan 2000 vrijwilligers

Heeft vrijwillig engagement in het verenigingsleven invloed op gezondheid? Dat was de centrale vraag waar de onderzoekers zich over bogen. Het onderzoek gebeurde in nauwe samenwerking met de Vlaamse en Waalse partnerbewegingen van CM: Kazou, Samana, Okra, Intersoc, Altéo, Enéo, Enéosport en Ocarina. Meer dan 2.000 vrijwilligers die in deze bewegingen actief zijn, beantwoordden een online vragenlijst en gaven hun toestemming voor een koppeling van hun antwoorden aan de analyse van hun gezondheidsgegevens in 2017 en 2018.

Dit panel werd aangevuld met ruim 5.000 CM-leden die niet actief zijn in bovenstaande bewegingen. Ze vulden dezelfde vragenlijst in en gaven ook toestemming om hun gezondheidsgegevens te gebruiken. Op die manier namen in totaal 7.021 respondenten deel.

Meer zelfvertrouwen door vrijwilligerwerk

Wat blijkt? Deelnemen aan het verenigingsleven heeft een positieve impact op het welzijn. Er is een significant verband tussen vrijwilligerswerk en zelfvertrouwen, eigenwaarde, sociale steun, empathie, zelfontplooiing, integratie in de samenleving en zingeving. CM-vrijwilligers voelen zich gezonder dan de overige deelnemers aan het onderzoek. Wie niet deelneemt aan het verenigingsleven voelt zich minder gezond en eenzamer. 

"Vrijwilligerswerk doorbreekt het isolement en helpt om sociale banden te smeden, zich nuttig te maken voor anderen of zijn overtuiging om te zetten in daden", reageert CM-voorzitter Luc Van Gorp. "Vrijwilligers voelen zich gewaardeerd en kunnen ook rekenen op de steun van hun netwerk. Dat ze zich gezonder voelen, is dan ook geen verrassing. Gezondheid is meer dan niet ziek zijn. Gezondheid heeft evenzeer te maken met levenskwaliteit, zingeving of deelname aan de samenleving."

Minder naar de dokter

En uiteraard, wie zich gezonder voelt, doet minder vaak een beroep op gezondheidszorg. Dat tonen ook de resultaten van het onderzoek. Wie niet actief is in het verenigingsleven – en zich dus minder gezond voelt – contacteert vaker een arts dan wie wel actief is. Vrijwilligers die in de CM-bewegingen actief zijn, gaan minder vaak naar de specialist.

Vrijwillig engagement heeft ook een significante invloed op het geneesmiddelengebruik. Onder CM-vrijwilligers is het aantal personen dat geneesmiddelen gebruikt lager dan bij de overige deelnemers.

Vooral voor geneesmiddelen die op het zenuwstelsel inwerken (bv. geneesmiddelen tegen epilepsie, depressie of psychose) is de correlatie met sociaal engagement bijzonder sterk. Vrijwilligers in de CM-bewegingen nemen deze geneesmiddelen twee keer minder in vergelijking met wie niet aan het verenigingsleven deelneemt.